blob: cdd3fa8307044d715b196b4c060d1e1c831f8e75 [file] [log] [blame]
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +08001/*
2 * Freescale ALSA SoC Digital Audio Interface (SAI) driver.
3 *
4 * Copyright 2012-2013 Freescale Semiconductor, Inc.
5 *
6 * This program is free software, you can redistribute it and/or modify it
7 * under the terms of the GNU General Public License as published by the
8 * Free Software Foundation, either version 2 of the License, or(at your
9 * option) any later version.
10 *
11 */
12
13#include <linux/clk.h>
14#include <linux/delay.h>
15#include <linux/dmaengine.h>
16#include <linux/module.h>
17#include <linux/of_address.h>
18#include <linux/slab.h>
19#include <sound/core.h>
20#include <sound/dmaengine_pcm.h>
21#include <sound/pcm_params.h>
22
23#include "fsl_sai.h"
24
25static inline u32 sai_readl(struct fsl_sai *sai,
26 const void __iomem *addr)
27{
28 u32 val;
29
30 val = __raw_readl(addr);
31
32 if (likely(sai->big_endian_regs))
33 val = be32_to_cpu(val);
34 else
35 val = le32_to_cpu(val);
36 rmb();
37
38 return val;
39}
40
41static inline void sai_writel(struct fsl_sai *sai,
42 u32 val, void __iomem *addr)
43{
44 wmb();
45 if (likely(sai->big_endian_regs))
46 val = cpu_to_be32(val);
47 else
48 val = cpu_to_le32(val);
49
50 __raw_writel(val, addr);
51}
52
53static int fsl_sai_set_dai_sysclk_tr(struct snd_soc_dai *cpu_dai,
54 int clk_id, unsigned int freq, int fsl_dir)
55{
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080056 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +080057 u32 val_cr2, reg_cr2;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080058
59 if (fsl_dir == FSL_FMT_TRANSMITTER)
60 reg_cr2 = FSL_SAI_TCR2;
61 else
62 reg_cr2 = FSL_SAI_RCR2;
63
64 val_cr2 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr2);
Xiubo Li633ff8f2014-01-08 16:13:05 +080065 val_cr2 &= ~FSL_SAI_CR2_MSEL_MASK;
66
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080067 switch (clk_id) {
68 case FSL_SAI_CLK_BUS:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080069 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_MSEL_BUS;
70 break;
71 case FSL_SAI_CLK_MAST1:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080072 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_MSEL_MCLK1;
73 break;
74 case FSL_SAI_CLK_MAST2:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080075 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_MSEL_MCLK2;
76 break;
77 case FSL_SAI_CLK_MAST3:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080078 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_MSEL_MCLK3;
79 break;
80 default:
81 return -EINVAL;
82 }
Xiubo Li633ff8f2014-01-08 16:13:05 +080083
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080084 sai_writel(sai, val_cr2, sai->base + reg_cr2);
85
86 return 0;
87}
88
89static int fsl_sai_set_dai_sysclk(struct snd_soc_dai *cpu_dai,
90 int clk_id, unsigned int freq, int dir)
91{
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080092 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +080093 int ret;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +080094
95 if (dir == SND_SOC_CLOCK_IN)
96 return 0;
97
98 ret = clk_prepare_enable(sai->clk);
99 if (ret)
100 return ret;
101
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800102 ret = fsl_sai_set_dai_sysclk_tr(cpu_dai, clk_id, freq,
103 FSL_FMT_TRANSMITTER);
104 if (ret) {
Nicolin Chen190af122013-12-20 16:41:04 +0800105 dev_err(cpu_dai->dev, "Cannot set tx sysclk: %d\n", ret);
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800106 goto err_clk;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800107 }
108
109 ret = fsl_sai_set_dai_sysclk_tr(cpu_dai, clk_id, freq,
110 FSL_FMT_RECEIVER);
111 if (ret) {
Nicolin Chen190af122013-12-20 16:41:04 +0800112 dev_err(cpu_dai->dev, "Cannot set rx sysclk: %d\n", ret);
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800113 goto err_clk;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800114 }
115
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800116err_clk:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800117 clk_disable_unprepare(sai->clk);
118
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800119 return ret;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800120}
121
122static int fsl_sai_set_dai_fmt_tr(struct snd_soc_dai *cpu_dai,
123 unsigned int fmt, int fsl_dir)
124{
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800125 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800126 u32 val_cr2, val_cr4, reg_cr2, reg_cr4;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800127
128 if (fsl_dir == FSL_FMT_TRANSMITTER) {
129 reg_cr2 = FSL_SAI_TCR2;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800130 reg_cr4 = FSL_SAI_TCR4;
131 } else {
132 reg_cr2 = FSL_SAI_RCR2;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800133 reg_cr4 = FSL_SAI_RCR4;
134 }
135
136 val_cr2 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr2);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800137 val_cr4 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr4);
138
139 if (sai->big_endian_data)
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800140 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_MF;
Xiubo Li72aa62b2013-12-31 15:33:22 +0800141 else
142 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_MF;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800143
144 switch (fmt & SND_SOC_DAIFMT_FORMAT_MASK) {
145 case SND_SOC_DAIFMT_I2S:
146 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_FSE;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800147 break;
148 default:
149 return -EINVAL;
150 }
151
152 switch (fmt & SND_SOC_DAIFMT_INV_MASK) {
153 case SND_SOC_DAIFMT_IB_IF:
154 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_FSP;
155 val_cr2 &= ~FSL_SAI_CR2_BCP;
156 break;
157 case SND_SOC_DAIFMT_IB_NF:
158 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_FSP;
159 val_cr2 &= ~FSL_SAI_CR2_BCP;
160 break;
161 case SND_SOC_DAIFMT_NB_IF:
162 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_FSP;
163 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_BCP;
164 break;
165 case SND_SOC_DAIFMT_NB_NF:
166 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_FSP;
167 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_BCP;
168 break;
169 default:
170 return -EINVAL;
171 }
172
173 switch (fmt & SND_SOC_DAIFMT_MASTER_MASK) {
174 case SND_SOC_DAIFMT_CBS_CFS:
175 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_BCD_MSTR;
176 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_FSD_MSTR;
177 break;
178 case SND_SOC_DAIFMT_CBM_CFM:
179 val_cr2 &= ~FSL_SAI_CR2_BCD_MSTR;
180 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_FSD_MSTR;
181 break;
182 default:
183 return -EINVAL;
184 }
185
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800186 sai_writel(sai, val_cr2, sai->base + reg_cr2);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800187 sai_writel(sai, val_cr4, sai->base + reg_cr4);
188
189 return 0;
190}
191
192static int fsl_sai_set_dai_fmt(struct snd_soc_dai *cpu_dai, unsigned int fmt)
193{
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800194 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +0800195 int ret;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800196
197 ret = clk_prepare_enable(sai->clk);
198 if (ret)
199 return ret;
200
201 ret = fsl_sai_set_dai_fmt_tr(cpu_dai, fmt, FSL_FMT_TRANSMITTER);
202 if (ret) {
Nicolin Chen190af122013-12-20 16:41:04 +0800203 dev_err(cpu_dai->dev, "Cannot set tx format: %d\n", ret);
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800204 goto err_clk;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800205 }
206
207 ret = fsl_sai_set_dai_fmt_tr(cpu_dai, fmt, FSL_FMT_RECEIVER);
208 if (ret) {
Nicolin Chen190af122013-12-20 16:41:04 +0800209 dev_err(cpu_dai->dev, "Cannot set rx format: %d\n", ret);
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800210 goto err_clk;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800211 }
212
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800213err_clk:
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800214 clk_disable_unprepare(sai->clk);
215
Nicolin Chen1fb2d9d2013-12-20 16:41:00 +0800216 return ret;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800217}
218
219static int fsl_sai_hw_params(struct snd_pcm_substream *substream,
220 struct snd_pcm_hw_params *params,
221 struct snd_soc_dai *cpu_dai)
222{
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +0800223 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Nicolin Chen1d700302013-12-20 16:41:01 +0800224 u32 val_cr4, val_cr5, val_mr, reg_cr4, reg_cr5, reg_mr;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800225 unsigned int channels = params_channels(params);
Nicolin Chen1d700302013-12-20 16:41:01 +0800226 u32 word_width = snd_pcm_format_width(params_format(params));
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800227
228 if (substream->stream == SNDRV_PCM_STREAM_PLAYBACK) {
229 reg_cr4 = FSL_SAI_TCR4;
230 reg_cr5 = FSL_SAI_TCR5;
231 reg_mr = FSL_SAI_TMR;
232 } else {
233 reg_cr4 = FSL_SAI_RCR4;
234 reg_cr5 = FSL_SAI_RCR5;
235 reg_mr = FSL_SAI_RMR;
236 }
237
238 val_cr4 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr4);
239 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_SYWD_MASK;
240 val_cr4 &= ~FSL_SAI_CR4_FRSZ_MASK;
241
242 val_cr5 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr5);
243 val_cr5 &= ~FSL_SAI_CR5_WNW_MASK;
244 val_cr5 &= ~FSL_SAI_CR5_W0W_MASK;
245 val_cr5 &= ~FSL_SAI_CR5_FBT_MASK;
246
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800247 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_SYWD(word_width);
248 val_cr5 |= FSL_SAI_CR5_WNW(word_width);
249 val_cr5 |= FSL_SAI_CR5_W0W(word_width);
250
Xiubo Li496a39d2013-12-31 15:33:21 +0800251 val_cr5 &= ~FSL_SAI_CR5_FBT_MASK;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800252 if (sai->big_endian_data)
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800253 val_cr5 |= FSL_SAI_CR5_FBT(0);
Xiubo Li72aa62b2013-12-31 15:33:22 +0800254 else
255 val_cr5 |= FSL_SAI_CR5_FBT(word_width - 1);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800256
257 val_cr4 |= FSL_SAI_CR4_FRSZ(channels);
Nicolin Chend22e28c2013-12-20 16:41:02 +0800258 val_mr = ~0UL - ((1 << channels) - 1);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800259
260 sai_writel(sai, val_cr4, sai->base + reg_cr4);
261 sai_writel(sai, val_cr5, sai->base + reg_cr5);
262 sai_writel(sai, val_mr, sai->base + reg_mr);
263
264 return 0;
265}
266
267static int fsl_sai_trigger(struct snd_pcm_substream *substream, int cmd,
268 struct snd_soc_dai *cpu_dai)
269{
270 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
Xiubo Li496a39d2013-12-31 15:33:21 +0800271 u32 tcsr, rcsr, val_cr2, val_cr3, reg_cr3;
272
273 val_cr2 = sai_readl(sai, sai->base + FSL_SAI_TCR2);
274 val_cr2 &= ~FSL_SAI_CR2_SYNC;
275 sai_writel(sai, val_cr2, sai->base + FSL_SAI_TCR2);
276
277 val_cr2 = sai_readl(sai, sai->base + FSL_SAI_RCR2);
278 val_cr2 |= FSL_SAI_CR2_SYNC;
279 sai_writel(sai, val_cr2, sai->base + FSL_SAI_RCR2);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800280
281 tcsr = sai_readl(sai, sai->base + FSL_SAI_TCSR);
282 rcsr = sai_readl(sai, sai->base + FSL_SAI_RCSR);
283
284 if (substream->stream == SNDRV_PCM_STREAM_PLAYBACK) {
285 tcsr |= FSL_SAI_CSR_FRDE;
286 rcsr &= ~FSL_SAI_CSR_FRDE;
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800287 reg_cr3 = FSL_SAI_TCR3;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800288 } else {
289 rcsr |= FSL_SAI_CSR_FRDE;
290 tcsr &= ~FSL_SAI_CSR_FRDE;
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800291 reg_cr3 = FSL_SAI_RCR3;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800292 }
293
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800294 val_cr3 = sai_readl(sai, sai->base + reg_cr3);
295
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800296 switch (cmd) {
297 case SNDRV_PCM_TRIGGER_START:
298 case SNDRV_PCM_TRIGGER_RESUME:
299 case SNDRV_PCM_TRIGGER_PAUSE_RELEASE:
300 tcsr |= FSL_SAI_CSR_TERE;
301 rcsr |= FSL_SAI_CSR_TERE;
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800302 val_cr3 |= FSL_SAI_CR3_TRCE;
303
304 sai_writel(sai, val_cr3, sai->base + reg_cr3);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800305 sai_writel(sai, rcsr, sai->base + FSL_SAI_RCSR);
306 sai_writel(sai, tcsr, sai->base + FSL_SAI_TCSR);
307 break;
308
309 case SNDRV_PCM_TRIGGER_STOP:
310 case SNDRV_PCM_TRIGGER_SUSPEND:
311 case SNDRV_PCM_TRIGGER_PAUSE_PUSH:
312 if (!(cpu_dai->playback_active || cpu_dai->capture_active)) {
313 tcsr &= ~FSL_SAI_CSR_TERE;
314 rcsr &= ~FSL_SAI_CSR_TERE;
315 }
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800316
317 val_cr3 &= ~FSL_SAI_CR3_TRCE;
318
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800319 sai_writel(sai, tcsr, sai->base + FSL_SAI_TCSR);
320 sai_writel(sai, rcsr, sai->base + FSL_SAI_RCSR);
Xiubo Lie5d0fa92013-12-25 12:40:04 +0800321 sai_writel(sai, val_cr3, sai->base + reg_cr3);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800322 break;
323 default:
324 return -EINVAL;
325 }
326
327 return 0;
328}
329
330static int fsl_sai_startup(struct snd_pcm_substream *substream,
331 struct snd_soc_dai *cpu_dai)
332{
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800333 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
334
Nicolin Chen15b29da2013-12-20 16:41:03 +0800335 return clk_prepare_enable(sai->clk);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800336}
337
338static void fsl_sai_shutdown(struct snd_pcm_substream *substream,
339 struct snd_soc_dai *cpu_dai)
340{
341 struct fsl_sai *sai = snd_soc_dai_get_drvdata(cpu_dai);
342
343 clk_disable_unprepare(sai->clk);
344}
345
346static const struct snd_soc_dai_ops fsl_sai_pcm_dai_ops = {
347 .set_sysclk = fsl_sai_set_dai_sysclk,
348 .set_fmt = fsl_sai_set_dai_fmt,
349 .hw_params = fsl_sai_hw_params,
350 .trigger = fsl_sai_trigger,
351 .startup = fsl_sai_startup,
352 .shutdown = fsl_sai_shutdown,
353};
354
355static int fsl_sai_dai_probe(struct snd_soc_dai *cpu_dai)
356{
357 struct fsl_sai *sai = dev_get_drvdata(cpu_dai->dev);
Xiubo Lie6dc12d2013-12-25 11:20:14 +0800358 int ret;
359
360 ret = clk_prepare_enable(sai->clk);
361 if (ret)
362 return ret;
363
364 sai_writel(sai, 0x0, sai->base + FSL_SAI_RCSR);
365 sai_writel(sai, 0x0, sai->base + FSL_SAI_TCSR);
366 sai_writel(sai, FSL_SAI_MAXBURST_TX * 2, sai->base + FSL_SAI_TCR1);
367 sai_writel(sai, FSL_SAI_MAXBURST_RX - 1, sai->base + FSL_SAI_RCR1);
368
369 clk_disable_unprepare(sai->clk);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800370
Xiubo Lidd9f4062013-12-20 12:35:33 +0800371 snd_soc_dai_init_dma_data(cpu_dai, &sai->dma_params_tx,
372 &sai->dma_params_rx);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800373
374 snd_soc_dai_set_drvdata(cpu_dai, sai);
375
376 return 0;
377}
378
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800379static struct snd_soc_dai_driver fsl_sai_dai = {
380 .probe = fsl_sai_dai_probe,
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800381 .playback = {
382 .channels_min = 1,
383 .channels_max = 2,
384 .rates = SNDRV_PCM_RATE_8000_96000,
385 .formats = FSL_SAI_FORMATS,
386 },
387 .capture = {
388 .channels_min = 1,
389 .channels_max = 2,
390 .rates = SNDRV_PCM_RATE_8000_96000,
391 .formats = FSL_SAI_FORMATS,
392 },
393 .ops = &fsl_sai_pcm_dai_ops,
394};
395
396static const struct snd_soc_component_driver fsl_component = {
397 .name = "fsl-sai",
398};
399
400static int fsl_sai_probe(struct platform_device *pdev)
401{
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +0800402 struct device_node *np = pdev->dev.of_node;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800403 struct fsl_sai *sai;
404 struct resource *res;
Nicolin Chen4e3a99f2013-12-20 16:41:05 +0800405 int ret;
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800406
407 sai = devm_kzalloc(&pdev->dev, sizeof(*sai), GFP_KERNEL);
408 if (!sai)
409 return -ENOMEM;
410
411 res = platform_get_resource(pdev, IORESOURCE_MEM, 0);
412 sai->base = devm_ioremap_resource(&pdev->dev, res);
413 if (IS_ERR(sai->base))
414 return PTR_ERR(sai->base);
415
416 sai->clk = devm_clk_get(&pdev->dev, "sai");
417 if (IS_ERR(sai->clk)) {
418 dev_err(&pdev->dev, "Cannot get SAI's clock\n");
419 return PTR_ERR(sai->clk);
420 }
421
422 sai->dma_params_rx.addr = res->start + FSL_SAI_RDR;
423 sai->dma_params_tx.addr = res->start + FSL_SAI_TDR;
424 sai->dma_params_rx.maxburst = FSL_SAI_MAXBURST_RX;
425 sai->dma_params_tx.maxburst = FSL_SAI_MAXBURST_TX;
426
427 sai->big_endian_regs = of_property_read_bool(np, "big-endian-regs");
428 sai->big_endian_data = of_property_read_bool(np, "big-endian-data");
429
430 platform_set_drvdata(pdev, sai);
431
432 ret = devm_snd_soc_register_component(&pdev->dev, &fsl_component,
433 &fsl_sai_dai, 1);
434 if (ret)
435 return ret;
436
Xiubo Lie5180df32013-12-20 12:30:26 +0800437 return devm_snd_dmaengine_pcm_register(&pdev->dev, NULL,
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800438 SND_DMAENGINE_PCM_FLAG_NO_RESIDUE);
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800439}
440
441static const struct of_device_id fsl_sai_ids[] = {
442 { .compatible = "fsl,vf610-sai", },
443 { /* sentinel */ }
444};
445
446static struct platform_driver fsl_sai_driver = {
447 .probe = fsl_sai_probe,
Xiubo Li43550822013-12-17 11:24:38 +0800448 .driver = {
449 .name = "fsl-sai",
450 .owner = THIS_MODULE,
451 .of_match_table = fsl_sai_ids,
452 },
453};
454module_platform_driver(fsl_sai_driver);
455
456MODULE_DESCRIPTION("Freescale Soc SAI Interface");
457MODULE_AUTHOR("Xiubo Li, <Li.Xiubo@freescale.com>");
458MODULE_ALIAS("platform:fsl-sai");
459MODULE_LICENSE("GPL");